Հայաստանի քաղաքական եռանկյունին ու նրանց հենարանները

Այժմ արդեն հստակ է, որ Հայաստանում կա երեք քաղաքական կենտրոն, որոնց շուրջ են տեղի ունենում եւ որոնցից կախված են բոլոր ներքաղաքական գործընթացները: Ընդ որում, այդ կենտրոնները ձեւավորված են ոչ թե քաղաքական ուժերի, այլ կոնկրետ գործիչների շուրջ: Իհարկե, բնականոն վիճակն այն կլիներ, որ այդ կենտրոնները ձեւավորված լինեին երկրում լուրջ դերակատարություն ունեցող ազդեցիկ ուժերի եւ քաղաքական գաղափարների շուրջ` անկախ անձերից: Բայց, ինչպես միշտ, մերն ուրիշ է ու մեզանում ամեն ինչ գլխիվայր է շուռ եկած: Հայաստանում ամեն ինչ` եւ քաղաքականությունը, եւ իշխանությունը, եւ տնտեսությունը, անգամ մշակույթն ու սպորտը խիստ անձնավորված են:

Ռուսաստանի իշխանական փոխատեղությունն ու Հայաստանը

Ռուսաստանյան վերջին երկու-երեք տարիների գլխավոր ներքաղաքական ինտրիգը լուծվեց: Այս երկրի հաջորդ նախագահը լինելու է Վլադիմիր Պուտինը: Գործող նախագահ Դմիտրի Մեդվեդեւը 2012 թվականի նախագահական ընտրություններից հետո վերադառնալու է կառավարություն: Այս ամենը պարզ դարձավ Ռուսաստանի իշխող կուսակցության համագումարում:

Ժամանակն աշխատում է իշխանության օգտին. Կոնգրեսը պետք է «գազ» տա

Սեպտեմբերի 23-ի հանրահավաքին Հայ ազգային կոնգրեսի համակարգող Լեւոն Զուրաբյանը ժողովրդին կոչ է արել պատրաստվել քաղաքացիական անհնազանդության հաղթարշավին: Հաջորդ հանրահավաքը նշանակվել է սեպտեմբերի 30-ին, ինչը նշանակում է, որ Կոնգրեսն առավել պարբերական է դարձնում դրանք: Սա իր հերթին նշանակում է, որ ՀԱԿ-ը, այնուամենայնիվ, արմատականությունը համարում է որպես ուղիղ ճանապարհ:

Բանդիտական Հայաստան

Ըստ որոշ տեղեկությունների,  չի բացառվում, որ մայրաքաղաքի Մյասնիկյան պողոտայում սեպտեմբերի 23-ին վնասազերծված հանցախմբի անդամները բարձրաստիճան պաշտոնյաների զավակներ են: Մասնավորապես, մամուլում շրջանառվող լուրերի համաձայն, հանցախմբի կազմում են ՀՔԾ պետի տեղակալ Մարսել Մաթեւոսյանի որդին կամ եղբորորդին,  դատավոր Տիգրան Սահակյանի որդին, նախարարներից մեկի որդին: Դեպքից հետո ՀՔԾ-ից ոչ հերքել, ոչ էլ հաստատել են այս տեղեկությունը, նշելով, թե  դեռ ոչինչ պարզ չէ եւ այդ մասին առայժմ չեն կարող որեւէ պաշտոնական տեղեկատվություն տրամադրել:

Ոստիկանները հարամեցին անկախության իմ առավոտը

Ուրեմն, իմ այս ընկերներն ու էլի մի քանի անկախ մտածող մարդիկ դուրս էին եկել փողոց` պաշտպանելու Հայաստանի ու մեր բոլորի (նաեւ` իշխանավորների ու նրանց սիրասուն զավակների) անկախությունը, բողոքի քայլերթ անելու` ընդդեմ Հայաստանի անկախության տոնին նվիրված զինվորական շքերթի ժամանակ օտար, տվյալ դեպքում ռուսական, զորախմբերի ու դրոշների: Իմ ընկերներն իրենց բողոքն էին արտահայտելու ու արտահայտեցին այն բանի դեմ, թե ինչ գործ ունեն ոչ հայկական ռազմական ուժերն ու յուրաքանչյուր պետության խորհրդանիշը համարվող դրոշը մեր անկախության տոնին: Ինչ ընդհանուր բան կա այդ երկու երեւույթների միջեւ: Եթե մեր իշխանությունները գտնում են, որ, այնուամենայնիվ, կա, թող բացատրեն` իմանանք:

Քոչարյանը կարող է վերադառնալ միայն ինտրիգների միջոցով

Ոչ անհայտ Վարդան Օսկանյանը, ով եղել ու մշտապես ընկալվել է որպես քոչարյանական ռեժիմի գործիչ, հրապարակայնորեն բացահայտել է իր շեֆի մտադրությունները: «168 ժամ» թերթին տված հարցազրույցում նախկին արտգործնախարարն հայտարարել է. «Իմ ենթադրությունն այն է, որ Քոչարյանը վերջիվերջո քաղաքական ներգրավվածություն ունենալու է: Նախ` խորհրդարանական ընտրություններն են: Այնտեղ, ես կարծում եմ, որ ինչ-որ դրսեւորում կլինի»: Չնայած Օսկանյանը նշել է, որ քաղաքական գործունեություն իրականացնելու մասին Քոչարյանի հետ որեւէ պայմանավորվածություն չունի, սակայն սա չպետք է հալած յուղի տեղ ընդունել, ինչպես այն բոլոր կուրծքծեծոցիները, որ անում է նա:

Հայաստանի անկախությունն ու Ռուսաստանի ռազմական մահակը

Ռուսամոլությունն ու  ռուսահպատակությունը Հայաստանի «ազգայինե իշխանությունները միս ու արյուն են դարձրել մեր երկրի եւ ժողովրդի համար: Այդ պարտադրված հպատակությունը նույն ստրկամտության դրսեւորումներից է, որից իր պատմության ընթացքում միշտ էլ տուժել է մեր ժողովուրդը. կորցրել է պետություն ու պետականություն, նվաստացել օտարների առաջ, խեղել ու խեղաթյուրել ազգային արժեքները:

Թշնամանքն ու ատելությունը որպես քաղաքական կատեգորիա

Ինչպես բերված պատճառաբանությունները, այնպես էլ չպատճառաբանությունները առ ոչինչ են: Պարզապես երեք նախագահները չեն կարող կանգնել իրար կողքի: Եւ եթե Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի` Ռ.Քոչարյանի ու Ս.Սարգսյանի կողքին չկանգնելու ավանդույթն արդեն ունի 13 տարվա պատմություն, ապա վերջին երկուսի` իրար կողք գոնե ձեւական չկանգնելը ինչ-որ տեղ նորություն է: Սա նշանակում է, որ նրանց միջեւ առկա անձնական տարաձայնությունները միտում ունեն վերածվելու թշնամանքի:

Ում համար` ներդաշնակություն, ում համար` հացի կարոտություն

Սերժ Սարգսյանը օգոստոսի 15-ին հանդիպելով սոցիալ-տնտեսական ոլորտի ու տեղական ինքնակառավարման ներկայացուցիչների հետ, խոսել է անկախության, հայոց պետության զարգացման, տնտեսության, բանակի ու էլի լավ-լավ բաների մասին: Հասկանալի է, որ անկախության տոնական միջոցառումների օրեր են եւ որպես հանրապետության նախագահի պաշտոնը զբաղեցնող անձ` Սերժ Սարգսյանը պետք է ինչ-որ բան ասի այդ կապակցությամբ: Սակայն պետք չէ շահարկելով անկախության գաղափարը` կեղծիքների շարան բաց թողնել: Իրականության գունազարդումն էլ չափ ու սահման ունի:

Մեկ գիշերվա մեջ հազարավոր դոլարներ մսխող բիրդան աղաները մեծ բանաստեղծի կյանքը փրկելու համար գումար չունեն

Մեր ժամանակների լավագույն բանաստեղծներից Հովհաննես Գրիգորյանը ծանր հիվանդությամբ գտնվում է Երեւանի հիվանդանոցներից մեկում: Նրա կյանքը փրկելու համար հարկավոր է բուժումն իրականացնել արտասահմանում, որն արժե 50 հազար դոլար: Այժմ հանգանակություն է կատարվում այդ գումարն հավաքելու համար: Չնայած Ֆեյսբուքով, հասարակական այլ խողովակներով, անգամ Հայլուրով բարձրաձայնվում է այդ մասին, սակայն մինչ օրս շատ քիչ գումար է հավաքվել:

ՕԵԿ-ն ունի երեք ճանապարհ ու մեկ կիսաճանապարհ

Եթե Կոնգրեսին չհաջողվի արտահերթ ընտրություններ պարտադրել իշխանություններին, եւ քաղաքական դաշտը բնականոն հունով գնա հերթական խորհրդարանական ընտրությունների, կուսակցությունները մեկ-երկու ամսվա ընթացքում պետք է հստակեցնեն իրենց մասնակցության ձեւաչափն ու կուսակցական ցուցակները: Սա լուրջ խնդիր է բոլոր քաղաքական ուժերի համար էլ. լուրջ խնդիր է եւ քաղաքական, եւ առեւտրային (խոսքը մեզանում լայն տարածում ունեցող քաղաքական առեւտրի մասին է), եւ հետագայում արեւի տակ իրենց տեղն ունենալու տեսանկյունով:

Արմատականությունը որպես ուղիղ ճանապարհ

Հայ ազգային կոնգրեսի սեպտեմբերի 9-ի հանրահավաքը տալու էր մեկ հարցի պատասխան. ինչպիսի՞ն են լինելու ՀԱԿ-ի քայլերը առկախված երկխոսության պայմաններում: Եւ ընդհանրապես, Կոնգրեսն ինչպե՞ս է դիմավորելու, անցկացնելու ու ճանապարհելու քաղաքական աշունը, որն ավանդաբար համարվում է ակտիվացման ու իր մեջ հեղափոխության նախադրյալներ պարունակող շրջան:

Ինչու՞ հրաժարական տվեց Կարեն Կարապետյանը

Նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Կարեն Կարապետյանի հրաժարականը ինչքան էլ պաշտոնապես ներկայացվի «սեփական դիմումի համաձայնե, այնուամենայինիվ դա չի կարող չունենալ ներիշխանական ու ներքաղաքական ինչ-որ դրդապատճառ կամ ենթատեքստ: Նման բարձրաստիճան պաշտոնյայի հրաժարականը հենց այնպես չի լինում: Մանավանդ Հայաստանում:

Սեփական կարծիքն արտահայտելու դեմ արշավը շարունակվում է

Լրատվամիջոցների ու լրագրողների դեմ իշխանությունների եւ իշխանության սպասարկուների կողմից սանձազերծված դատական հայցերն արդեն անցնում են չափն ու սահմանը` նմանվելով իսկական աբսուրդի թատրոնի:

ԱՄՆ-ը նորից հիշեցնում է Հայաստանում կեղծված ընտրությունների մասին

Վերջին օրերին Wikileaks կայքի միջոցով շրջանառության մեջ դրված գաղտնի տեղեկությունները Հայաստանի ներքաղաքական իրողությունների վերաբերյալ` չպետք է պատահականություն համարել: Թեեւ կայքը հրապարակել ու հրապարակում է փաստեր, որոնք, այսպես թե այնպես, ծանոթ են հայ հանրությանը, սակայն դրանք իրենց մեջ պարունակում են մի շարք նրբերանգներ ու գնահատականներ, որոնք կարող են ուղղորդիչ դեր խաղալ առաջիկա ներքաղաքական գործընթացներում:

Ձեռքերդ հեռու բանակից, այ հաստավիզներ

Հայոց բանակում կատարվողը այլ բան չես անվանի, քան ազգային աղետ: Որքան էլ չարագուշակ թվա այս արտահայտությունը, այլ կերպ չի կարելի բնութագրել խաղաղ պայմաններում հայ զինվորների սպանություններն ու ինքնասպանությունները, խոշտանգումներն ու ստորացումները: Եւ այս ամենը հայ մարդու ձեռքով:

Սերժ Սարգսյանը ժողովրդին մրից հանում, մրջուրն է քցում

Գործարարները տեղ չպետք է ունենան խորհրդարանում: Այս արտահայտությունը վերջին շրջանում առավել հաճախակի է հնչում Հայաստանի հասարակական-քաղաքական շրջանակներում: Ընդ որում, հատկանշական է, որ դա հնչեցնում են ոչ միայն ընդդիմության ու քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները, այլեւ իշխանությունները:

Թեժ աշու՞ն

Մոտենում է սեպտեմբերը եւ քաղաքական դաշտում օրախնդիր է դառնում թեժ աշուն լինել-չլինելու հարցը: Հայաստանում միշտ էլ այդպես է եղել. գարնանը խոստանում են թեժ աշուն, աշնանը` թեժ գարուն: Խոստացողներն էլ հիմնականում արմատական դիրքերից հանդես եկող ընդդիմադիրներն են: Հետո գալիս է գարունը կամ աշունը եւ պարզվում է, որ քաղաքական տեսակետից դրանք ոչ մի անբարեխառնություն էլ չունեն: Հին պատմություն է:

Վնասատուները պետք է գտնվեն ոչ թե իշխանության մեջ, այլ բոլորովին այլ տեղ

Իշխանության ներկայացուցիչները, եւ ոչ միայն նրանք, մի հետաքրքիր ձեւ են գտել հակադարձելու իրենց քննադատողներին, հատկապես, երբ վերջիններս հանդես են գալիս իշխանափոխության միջոցով գործող վարչակազմից ազատվելու կոչերով: Իշխանություններն այս դեպքում անմիջապես մի 15-20 տարով ետ են գնում ու հիշում Լեւոնի «ցուրտ ու մութե տարիները, Վանոյի «քաջագործություններըե, ՀՀՇ-ական գործիչների կառուցած առանձնատներն ու ձեռք բերած բիզնեսները, եւ այլն, եւ այլն…

Իշխանությունը նորից թոզ է փչում

Ճանապարհային ոստիկանության պետ Մարգար Օհանյանի ձերբակալությունը ինչքան էլ վերաբերի զուտ իրավական դաշտին, այնուամենայնիվ իր հիմքում ունի նաեւ ներքաղաքական ենթատեքստ: Չի կարելի բացառել նաեւ ներխմբային շահերի գործոնը: Որպես կանոն, մեզանում կամ խոշոր շնաձկերը ավելի խոշորներին կուլ են գնում կամ էլ այդ շնաձուկը ինչ-որ բան սխալ է արել, ու ախպերությունը հիմա պատժում է նրան: Թե որ հնարավոր տարբերակն է Մարգար Օհանյանի դեպքում դարձել առաջնային, առայժմ դժվար է ասել: Հնարավոր է, դա ընդհանրապես այդպես էլ անհայտ մնա, քանի որ նման բաները Հայաստանի տիպի փակ համակարգերում երբեւէ ջրի երես դուրս չեն գալիս: